Ký sinh cyclospora quậy ở Mỹ
Tính tới ngày 3/8/2018, tại Hoa Kỳ đã có 395 người bị ngộ độc thực phẩm do nhiễm cyclospora, trong đó có 16 trường hợp phải nhập viện. Ngộ độc bắt đầu xuất hiện từ giữa tháng 5, và cứ thế lai rai tăng dần, bộc phát thành nạn dịch. Nguồn lây nhiễm được cho là do món rau trộn (salad) của hãng McDonalds.
Vũ Thế Thành
từ nhiều nguồn khác nhau. Đâu biết chính xác loại rau
củ nào bị nhiễm mà chận luôn nguồn nhập
Cyclospora là một loại ký sinh trùng, nhiễm vào nước uống, hoặc thức ăn, nhất là các loại rau quả, từ phân của người đã nhiễm cyclospora. Triệu chứng thông thường nhất là tiêu chảy, óc ách bụng. Nặng hơn nữa thì đau quặn, rã rượi, buồn nôn, sốt… Bệnh thường tự khỏi mà không cần điều trị. Bệnh có khi tưởng hết, nhưng rồi tái lại, lai rai kéo dài từ vài ngày đến cả tháng. Những người có sức đề kháng yếu có thể có các triệu chứng nghiêm trọng hơn và cần phải nhập viện.
Không dễ truy tìm nơi ẩn nấp của cyclospora
Xác định nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm, dù đã phát khởi thành nạn dịch, tưởng dễ mà khó, đặc biệt là nhiễm cyclospora. Từ khi bị nhiễm đến khi triệu chứng xuất hiện kéo dài cả tuần. Trong suốt thời gian ủ bệnh, người bệnh “tiềm năng” đã ăn biết bao loại thực phẩm khác rồi, mà đau bụng tiêu chảy lại lắm nguyên nhân.
Thử nghiệm phân người bệnh có thể tìm ra cyclospora, nhưng biết nó nhiễm vào loại thực phẩm mà thu hồi? Cyclospora thường nhiễm vào các loại rau nhập khẩu như mâm xôi (raspberries), húng quế (basil), đậu tuyết (snow beans), rau mùi…Cơ quan hữu trách Hoa Kỳ lùng sục khắp nơi bán rau quả khả nghi, và phải đến giữa tháng 6 mới “tóm” được cyclospora nấp trong dĩa rau trộn đóng gói của hãng Mc Donalds. Mà cũng chỉ phát hiện được một mẫu là có.
Các cửa hàng McDonalds khắp nước Mỹ phải thu hồi rau trộn đóng gói đã đành, nhưng trong một khẩu phần dĩa rau trộn có nhiều loại rau củ, mỗi loại nhập từ nhiều nguồn khác nhau. Đâu biết chính xác loại rau củ nào bị nhiễm mà chận luôn nguồn nhập. Hiện vẫn chưa rõ về nguồn gốc lây nhiễm ký sinh trùng đường ruột cyclospora trong sản phẩm rau trộn của McDonalds. Cơ quan hữu trách cho rằng thành phần cà rốt trong salad là thủ phạm.
McDonalds chỉ là một trong những khách hàng đặt hàng của hãng rau quả đóng gói Fresh Del Monte Produce. Hãng này cũng phải thu hồi rau quả bị tình nghi nhiễm từ những khách hàng khác.
Điều mà các cơ quan an toàn của Mỹ nhức đầu là, nhiều đĩa rau salad bị ‘tình nghi” này hiện đang nằm trong tủ lạnh của người tiêu dùng. Cơ quan FDA đành cảnh báo người tiêu dùng, nếu trong tủ lạnh còn mấy món salad, cà rốt này thì vứt luôn đi cho chắc ăn.
Bị vạ lây
Dịch nhiễm cyclospora có tính “địa phương” (endemic), thường chỉ xảy ra ở các xứ nhiệt đới và cận nhiệt đới có điều kiện vệ sinh kém như Brazil, Peru… Hoa kỳ bị vạ lây dịch cyclospora do nhập rau quả từ các nơi này. Đây cũng không phải lần đầu Hoa Kỳ bị vạ lây. Thống kê từ năm 2000 cho thấy năm nào nước này cũng bị dịch ngộ độc thực phẩm do nhiễm ký sinh cyclospora, nhưng nặng nhất là năm 2005, tại Florida, với gần 600 người bị nhiễm cyclospora từ rau húng quế nhập từ Peru.
Một nguồn nhiễm bất ngờ khác là đi du lịch đến những vùng “trọng điểm”, khi trở về nước vài ngày sau mới phát bệnh.
Chưa có thuốc ngừa nhiễm ký sinh cyclospora. Cơ quan Kiểm soát Dịch bệnh của Mỹ (CDC) khuyên người dân nên nấu chín rau củ sẽ diệt được hầu hết vi sinh gây bệnh, kể cả cyclospora. CDC cũng khuyên nên rửa tay, rửa dao thớt bằng xà phòng khi chế biến rau quả, rửa sạch rau dưới vòi nước, dù họ vẫn biết rằng, trứng của ký sinh trùng cyclospora không dễ gì bị tiêu diệt với nước sinh hoạt thường có pha chlorine.
Ở Việt Nam chưa thấy ghi nhận bị ngộ độc thực phẩm do nhiễm cyclospora, hay có bị nhiễm mà không biết do bệnh thường tự khỏi mà không cần điều trị, hoặc do việc đi tìm nguyên nhân gây tiêu chảy do cyclospora không được làm rốt ráo.
Nguồn nhiễm ký sinh cyclospora vào rau củ là qua phân của người bệnh, và nhiễm cyclospora lại ít khi ngờ tới. Các nhà xuất khẩu rau củ vào Mỹ cũng nên lưu ý rủi ro này.
Vũ Thế Thành (vuthethanh202@gmail.com)
